ევროპის საავტომობილო ბაზარი ბოლო ათწლეულის განმავლობაში ჩინური ელექტრომობილების (EV) სწრაფ ექსპანსიას განიცდის. ამ ტენდენციამ ადგილობრივ ავტომწარმოებლებსა და პოლიტიკოსებს სერიოზული თავსატეხი გაუჩინა. 2025 წლის თებერვლის მონაცემებით, ევროპის ბაზრის 6.9% ჩინურ EV-ს უკავია და ზოგიერთი ექსპერტის პროგნოზით, ეს მაჩვენებელი შესაძლოა 2025 წლის ბოლომდე 15%-საც გადააჭარბოს. ეს სწრაფი ზრდა საფუძვლიანად ცვლის კონკურენტულ ლანდშაფტს.
ევროპის დილემა: კონკურენცია და დაცვა
ევროპული ქვეყნების მთავარი საზრუნავი მდგომარეობს იმაში, რომ ჩინური ელექტრომობილების დაბალი ფასები არ არის მხოლოდ წარმოების ეფექტურობისა და მასშტაბის ეკონომიის შედეგი. არსებობს ეჭვები, რომ ჩინეთის მთავრობა მნიშვნელოვნად სუბსიდირებს საკუთარ ავტომწარმოებლებს, რაც მათ არათანაბარ უპირატესობას ანიჭებს გლობალურ ბაზარზე. ამას, მარკეტინგის თეორიის თანახმად, შეუძლია კონკურენციის ნორმალური მექანიზმების დამახინჯება და ბაზარზე „არასამართლიანი თამაშის" წესების დანერგვა.
ევროკომისიამ 2023 წლის სექტემბერში ოფიციალურად დაიწყო ანტიდემპინგური გამოძიება ჩინეთიდან იმპორტირებული ელექტრომობილების მიმართ. ამ გამოძიების მიზანია დადგინდეს, ხდება თუ არა ჩინური EV-ების მიმართ სახელმწიფო სუბსიდირება, რომელიც ევროპულ ბაზარზე კონკურენციას ამახინჯებს. თუ გამოძიება დაადასტურებს დემპინგის ფაქტს, ევროკავშირი უფლებამოსილი იქნება დააწესოს საპასუხო ტარიფები, უფრო კონკრეტულად დამატებითი საბაჟო გადასახადები ჩინური ელექტრომობილების იმპორტზე. ეს ნაბიჯი ევროპას საშუალებას მისცემს დაიცვას თავისი შიდა მწარმოებლები და შეინარჩუნოს სამუშაო ადგილები.
ისტორიული პარალელები: იაპონიის გამოცდილება
დღევანდელი სიტუაცია ჩინური ელექტრომობილებით ევროპაში გარკვეულწილად მოგვაგონებს 1970-იანი და 1980-იანი წლების მოვლენებს, როდესაც იაპონურმა ავტომწარმოებლებმა დაიწყეს მასიური ექსპანსია ამერიკულ და ევროპულ ბაზრებზე. იაპონური ავტომობილები გამოირჩეოდნენ საწვავის ეფექტურობით, საიმედოობითა და შედარებით დაბალი ფასით, რაც მათ ამერიკელი და ევროპელი მომხმარებლებისთვის მიმზიდველს ხდიდა, განსაკუთრებით ნავთობის კრიზისის ფონზე.
მაშინდელი ამერიკული და ევროპული ავტომწარმოებლები სერიოზული გამოწვევების წინაშე აღმოჩნდნენ. ადგილობრივი მწარმოებლები ადანაშაულებდნენ იაპონიას დემპინგში. საბოლოოდ, ზოგიერთმა ქვეყანამ, მათ შორის აშშ-მა, ნებაყოფლობითი საექსპორტო შეზღუდვა (VERs) დაუწესა იაპონურ საავტომობილო ბრენდებს, რათა დაეცვა შიდა ბაზარი. ეს ისტორიული გამოცდილება აჩვენებს, რომ სწრაფი და მასშტაბური საგარეო ექსპანსია ხშირად იწვევს სავაჭრო დაძაბულობასა და პროტექციონისტულ ზომებს.
გავლენა გლობალურ ავტოინდუსტრიაზე:
საერთო ჯამში, ჩინური ელექტრომობილების ექსპანსია მსოფლიო ავტოინდუსტრიას უფრო კონკურენტულს ხდის. კონკურენტული წნეხის ზრდა, კოტლერის თეორიების თანახმად, ხშირად აიძულებს ბაზრის დამკვიდრებულ მოთამაშეებს (ამ შემთხვევაში, ევროპელ და ამერიკელ ავტომწარმოებლებს) დააჩქარონ ინოვაციები, ელექტროფიკაცია, შეამცირონ ხარჯები და გააუმჯობესონ პროდუქციის ხარისხი. ეს საკონკურენციო ბრძოლა საბოლოო ჯამში, მომხმარებლებისთვის არჩევანის გაფართოებას ნიშნავს და შესაძლოა, უფრო ხელმისაწვდომი და ინოვაციური ელექტრომობილების შეძენის შესაძლებლობა გაზარდოს.
თუმცა, ამ ტენდენციის საბოლოო გავლენა გლობალურ ეკონომიკასა და ინდუსტრიაზე უდავოდ მნიშვნელოვანი იქნება. ევროპის პასუხი ამ გამოწვევაზე, მათ შორის საბაჟო ბარიერების შემოღება, გადამწყვეტი იქნება არა მხოლოდ ევროპული ავტოინდუსტრიის მომავლისთვის, არამედ გლობალური სავაჭრო ურთიერთობებისთვისაც. ისტორია გვიჩვენებს, რომ მსგავსი სავაჭრო დაძაბულობები იშვიათად წყდება მარტივად და ხშირად საჭიროებს კომპლექსურ დიპლომატიურ და ეკონომიკურ გადაწყვეტილებებს. როგორ იმოქმედებს ეს ტენდენციები გლობალურ მიწოდების ჯაჭვებზე და ინოვაციების ტემპზე? ამ კითხვებზე პასუხები უახლოეს მომავალში გაირკვევა.
